Kartal (Accipitridae)

Kartal (Accipitridae)

Kartal, atmacagiller (Accipitridae) familyasından çok sayıda yırtıcı kuş türünün ortak adı.

Özellikleri

Kanatları ve kuyrukları geniş, bacakları tüylü, iri yırtıcılardır. 2-3 yılda ergenliğe ulaşırlar. Uçuşta sıkça dönerek yükselirler, belirgin parmakları, yukarı kıvrılır. Ormanlar ve dağlarda yaşarlar. Kaya girintilerinde ve ağaçlarda yuva yaparlar. Kartallar tek eşlidir. Yaşamları boyunca eş değiştirmedikleri gibi her yıl aynı yuvayı kullanırlar. Yuvaları genellikle kolay ulaşılamayacak yerlerdedir. Yuvayı bıraktıkları bir ya da birkaç yumurtanın kuluçka dönemi altı-sekiz hafta sürer. Yavruları yavaş gelişir ve ancak üç ya da dört yaşına giren kartalların erişkinlere özgü tüyleri çıkar.Kaya kartallarının yaklaşık olarak kanat açıklığı 1,5 metreyi bulur. Kartalların ortalama kaldırabilecekleri ağırlık 100 kg'dir.


Beyaz Kartal

Beyaz Kartal (Bald Eagle), (Haliaeetus leucocephalus) Kuzey Amerika kıtasında bulunan ve ABD’de en çok tanınmış kuş ve simgedir. Ak başlı kartal ya da Beyaz başlı kartal adlarıyla da bilinir. Bu deniz kartalının tanımlanmış 2 alt-türü vardır ve Beyaz kuyruklu kartal ile beraber bu türü oluştururlar. Dağılışları Kanada ve Alaska çevresinde ve ABD ile Meksika’nın kuzeyinde oldukça yoğundur. Açık sularda ve büyük yaşlı ağaçlarda büyük bireylere rastlanır.

Balık Kartalı (Pandion haliaetus)

Balık Kartalı (Pandion haliaetus)

Balık kartalı (Pandion haliaetus), balık kartalıgiller (Pandionidae) familyasından balıkla beslenen yırtıcı bir kuş türü. İri, uzun kanatlı, suya dalarak avlanan bir avcıdır.

Özellikleri

Suya dalabilen tek yırtıcı kuştur. Beyaz gövdesiyle ve özgün uçuşuyla hemen tanınır. Alttan kanat örtüleri ve gövdesi beyaz, el bileği lekesi koyu renklidir. Kanatları uzundur, el bileğinden aşağı kıvrık tutulur, önden bir martı gibi m şekli oluşturur.

Balık kartalı iyi bir balık avcısıdır. Dalarak pençesiyle balık yakalaması görülmeye değerdir. Sıklıkla asılı kalarak, bazen süzülerek avlanır. Genellikle tamammen suyun içine girer. Su derinliğinden yaklaşık 1 metre derine dalabilirler. Yakaladığı balığın kafasını öne doğru tutar. Hemen hemen sadece balıkla beslenir. Diyetinde kurbağa, yılan gibi yiyecekler olabilir. Her zaman suya yakında bulunur, sadece göç sırasında uzaklaşır. Üreyen bireyler avlanma sırasında yuvadan 14 km uzaklaşabilir. Üremeyen bireyler 10 km alanda beslenebilirler. Yuvaları genelde deniz kenarına yakındır, sıklıkla da kuru ağaç tepelerindedir. Bazen yerde, sığlık bir adacıkta yuva yapabilirler.

Ötüşü ince ve yumuşak bir 'pip-pip-pip'dir.

Tüyleri

Normalde koyu renkli olan tüylerinin tamamı beyaz olduğu bireyler rapor edilmiştir. Fransa ve Kuzey Amerika'da melanist bireyler de gözlemlenmiştir.

Yaz ve kış boyunca tüy değiştirir, göç sırasında bunu durdururlar. Yırtıcılarda tipik olarak tüy değişimleri her yıl tüm primerlerde olur. Sekonderler genellikle iki yılda bir yenilirler. Yeniler ve sonraki sekonderlerin boyları aynıdır. Yaşlı kuşlarda tüy değişimi asimetrik ve rastgeledir. Gençlerde tüy değişimi kışın 5-7 aylık olduklarında başlar.

Uçuş

Oldukça esnek kanatlarıyla, düzenli, sığ ve yavaş kanat vurarak güçlü bir uçuşu vardır. Süzülerek yükselirken ve kayarak uçarken kanatlarını martı gibi bükük tutar. Vücut düzeyinin altnıda tuttuğu kanatlarını el bileğinden öne kaldırır, kanat uçlarını sivri şekilde aşağı ve geriye doğru tutar. Süzülerek yükselirken bazen kanatlarını düz tutar. Suyun üzerinde avlanırken sıklıkla havada asılı kalır.

Yaşam şekli

Bir martı gibi uçar, avlanırken sıkça havada asılı kalır, suya tamamen dalan tek yırtıcı kuştur. Çoğu kez elektrik direklerine ve ölü ağaçlara tüner. Tüm Dünya'da yayılmıştır ve suyun yakınındaki (göller, nehirler, deniz kıyıları)nda bulunurlar. Başlıca üreme noktaları Avrupa'dır. Az sayıda lokal olarak İskoçya, Orta Avrupa, Portekiz'in güneybatı noktalarıdır. Kanarya adalarında üreme kolonileri vardır.

Yaşama alanı

Kışın büyük ve tatlı acı göller, lagünler ve deniz kıyısında bulunur.

1960 larda balık kartalı popülasyonu DDT kullanımı sonrasında azalmıştır.DDT kullanımı yumurtadaki kalsiyum içeriğini ve kabuk kalınlığını azaltmıştır ve kolayca kırılmasına neden olmuştur.DDT kullanımının kısıtlanmasıyla yeniden popülerliği artmıştır. Yapay yuvaların kullanılması üreme başarısını %45.9’dan %62.9’a çıkarmıştır.

Yumurta, kuluçka, tüylenme

Göl ve nehirlerin çevresindeki ormanlık ve turbalık arazide ve kayalık adalarda ürer, ağaç tepelerinde ya da zeminde yuva yapar. Balık kartalları genellikle tek eşlidir. Bazen bir erkek iki dişi olabilir. Bir erkek, iki yuva görülür. Göçmen Balık kartallarının çoğu Nisan-Mayıs ayları başında 2-4 yumurta yaparlar (Kur dönemi mart sonu, Nisan başı). Kuluçka süreleri 5-6 haftadır.

Erkek yavru ve dişinin beslenmesini sağlar. Her gün 60-100 gr lık 3-1 balık getirir. Ortalama 1.1,1.3 civciv tüylenmelerini tamamlar. Tüylenme süresi yaklaşık 2 aydır(48-59 gün). 7-17 ayda bağımsız hale gelirler. Yerleşik balık kartalları kışın kuluçkaya yatar.

Avcıları

Timsahların çamur yığınlarında geceleyen balık kartallarını yedikleri bildirilmiştir. Erişken bir balık kartalını sadece baykuşlar (sıklıkla Bubo virginanus) düzenli olarak öldürebilir. Rakunlar (Procyon lotor) ve yılanlar, balık kartalı yumurtası ve civcivlerini yiyebilirler.

Yaşam süresi

Tüylenen 100 kuştan 37'si 4 yıl sonunda canlı kalmayı başarır. Bu sayı 8 yıl sonra 17'ye, 12 yıl sonrada 6-8'e iner. Kaydedilen en fazla yaşam süresi erkekte 25 yıl, dişide 23 yıldır.

Bozkır Kartalı (Aquila nipalensis)

Bozkır Kartalı (Aquila nipalensis)

Bozkır Kartalı (Aquila nipalensis), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü.

Özellikler
Boyları 62-74 cm, kanat açıklıkları ise 165-190 cm kadardır. Bir ağaçta delerek açtıkları yuvalarına 1-3 yumurta bırakır. Vücutlarının üst kısımları kahverengi, uçarken görülen tüyleri ve kuyruğu siyahımsıdır. Aquila rapax'dan daha büyük ve koyu renklidir. Ama onun gibi soluk renkli boğazı vardır. Doğu ırkı olan A. n. nipalensis, Avrupalı ve merkezi Asyalı A. n. orientalis'ten daha büyük ve daha koyu renklidir. Bozkır kartalının ötüşü, karga-gibi bir bağırıştır, ama genelde sessiz bir kuştur.

Beslenme

Taze leş türleri ile öldürdükleri kemiriciler, küçük memeliler ve kekliklerden daha büyük kuşlar ile beslenirler. Ayrıca diğer yırtıcıların yiyeceklerini de çalarlar.

Yayılış

Romanya, doğuda güney Rusya boyunca, orta Asya'nın bozkırlarından Moğolistan'a kadar üreme görterirler. Avrupa ve orta Asya'da yayılış gösteren bireyler kışı, Afrika ve Doğu Hindistan'da geçirirler. Çöl, yarı çöl, bozkırlar veya savana gibi açık alanlarda ve kurak yerlerde yaşarlar.

Büyük Orman Kartalı (Aquila clanga)

Büyük Orman Kartalı (Aquila clanga)

Büyük orman kartalı (Aquila clanga), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü.

Özellikler

Orta büyüklükte bir kartaldır. 65 cm kadardırlar. Kanat açıklıkları ise yaklaşık 160 cmdir. Küçük orman kartalı’na görünüş olarak çok benzerler. Baş ve kanat örtü tüyleri çok koyu kahverengidir ve tezat olarak genellikle orta kahverengi kuş tüyleri vardır (Küçük orman kartalının ise soluk bir başı ve kanat örtü tüyleri vardır). Baş, bir kartal için küçüktür. Çoğunlukla kanat üstlerinde daha az açık beyaz bir yama vardır. Ama ilk kanat tüylerinde beyaz bir hilal, iyi bir alan izidir. Kuyruğun üst bölgesinde beyaz renkli tüyler “V” şeklinde görülür.Görüş acıları 4 km dir.


Yaşam şekli
Ötüşü, köpek gibi bir havlamadır. Ağaçlarda yaptıkları yuvalarına 1-3 yumurta bırakırlar.

Esmer Kartal (Aquila rapax)

Esmer Kartal (Aquila rapax)

Esmer kartal (Aquila rapax), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü. Boyu 62-72 cm kadardır. Kanat açıklığı 165 - 185 cm arasında değişir. Afrika'daki Sahra Çölü'nden, Güneybatı Asya'dan Hindistan'a kadar geniş bir coğrafyada yaşamını sürdürür. Tek seferde 1-3 yumurta bırakır. Başta leş olmak üzere, küçük memeliler, özellikle tavşan; sürüngenler, Gine tavuğu ve yakın boyuttaki diğer kuşlar ana besinleridir. Çıkardığı ses bir kuzgununkine benzer bu kuşta eğitilebilir.

Küçük Kartal (Hieraaetus pennatus)

Küçük Kartal (Hieraaetus pennatus)

Küçük kartal (Hieraaetus pennatus), atmacagiller (Accipitridae) familyasından orta büyüklükte bir kartal türü.

Özellikleri

Boyları 47 cm, kanat açıklıkları 120 cmdir. Ağaç veya kayalıklara yuva yapar ve 1-2 yumurta koyarlar. İki ayrı kuş tüyü formu vardır. Soluk kuşlar, daha koyu bir baş ve uçuş tüyleriyle çoğunlukla hafif gridir. Diğer form, koyu gri uçuş tüyleriyle orta-kahverengi kuş tüyüne sahiptir. Ötüşü tiz bir kli-kli-kli şeklindedir. Erkekler yaklaşık 700 gram, dişiler 1 kg ağırlığındadır.

Beslenme

Küçük memeliler, sürüngenler ve kuşları avlarlar.

Yayılış

Güney Avrupa, kuzey Afrika'da ve orta Asya' da yayılış gösterirler. Göçmendirler. Kışı güney Asya da geçirirler.

İspanyol Şah Kartalı (Aquila adalberti)

İspanyol Şah Kartalı (Aquila adalberti)

İspanyol Şah Kartalı (Aquila adalberti), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü. İspanya, Portekiz ve Fas ana yaşam alanlarıdır. 2002 yılına kadar şah kartalın bir alt türü olarak kabul edilmekteydi. Küçük bir kartaldır. Boyu 75-84 cm, ağırlığı ise 2,5 - 3,5 kg kadardır. Kızıl ayaklı keklik, kemiriciler, tavşanlar, güvercinler, kuzgunlar, ördekler ve hatta tilkiler ana besinleri arasındadır. Dünyada yaşamını sürdürmekte olan İspanyol şah kartallarının 500 kadar olduğu saptanmıştır.

Kaya Kartalı (Aquila chrysaetos)

Kaya Kartalı (Aquila chrysaetos)

Kaya Kartalı (Aquila chrysaetos), atmacagiller (Accipitridae) familyasından büyük ve kahverengi bir kartal türü.

Özellikleri

Gencinin gövdesi siyaha yakındır, uçuşta beyaz kanat içi ve kuyruk dibiyle rahatça ayrılır. Başını ve boynunu ileri uzatır, kanadı gövdesine doğru daralır, kuyruğu diğer kartallardan uzun ve deniz kartalları gibi kamalı değil, küttür.

Yaşam şekli
Tüm yaşamları boyunca bir tek eşleri olur ve genellikle her yıl aynı yuvayı tercih ederler, genellikle zor erişilen yerlerdedir. Ötüşü şahin gibi bir 'tuii-u'. Diğer bir ötüşü havlamaya benzer. Kayalık dağlarda ve dağlık ormanlarda yaşar.

Uçuşta görkemli ve zariftir, gerektiğinde avına ilerlerken pike yaparak saatte 320km hıza ulasabilir, buda onu gökdoğandan sonra en hızlı kuş yapar. Diğer kartallardan farklı olarak süzülürken ve dönerek yükselirken kanatlarını yukarı kaldırır.

Din

Kartal bazı kültürlerde kutsal bir kuştur ve kartal tüyleri özellikle Orta Amerika halkaları içinde olduğu kadar, Kızılderili ve Kanada'daki ilk uluslar pekçok dinin ve ruhsal geleneklerin merkezidir. Bazı yerli Amerikan hakları kartalı kutsal olarak kabul eder. Kartalın tüyleri ve çıplak kafası baş giysisi olarak kullanılır. incil ve İsa sembolü ile karşılaştırılır. Kartal tüyleri çoğu zaman yerli seremonilerde olağan üstü liderlik ve kahramanlılar gibi başarıları şereflendirmek için kullanılır.

Küçük Orman Kartalı (Aquila pomarina)

Küçük Orman Kartalı (Aquila pomarina)

Küçük orman kartalı (Aquila pomarina), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü.

Özellikler

Başı ve kanat örtü tüyleri soluk kahverengi, kuş tüyleri genellikle daha koyudur. Baş ve gaga, bir kartal için küçüktür. Genellikle kanat üstlerinde beyaz bir yama vardır. Erişkinlerde, sağrıda beyaz bir “V” işareti vardır. Ötüşü köpek gibi bir yip sesidir. Bir ağaçta yaptığı yuvasına 1-3 beyaz kahverengimsi sarı lekeli yumurta bırakır.

Yayılış

Orta ve doğu Avrupa'da ve güneydoğuya doğru Türkiye'de çoğalır ve Afrika'da kışlar. Bu türün bütün dünya populasyonu Türkiye üzerinden göç etmektedir.

Şah Kartal (Aquila heliaca)

Şah Kartal (Aquila heliaca)

Şah kartal (Aquila heliaca), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü.

Özellikler

Kaya kartalına çok benzerler, ama biraz daha küçüktürler ve onlar kadar güçlü değildirler. Boyları 80 cm, kanat açıklıkları 200 cm'dir.

Davranış

Yuva başka ağaçlarla kuşatılmamış bir ağaca yapılır ve burdan çevreyi görebilirler. Yuva ağaç dalları, ot ve tüylerle döşenir. Mart veya Nisan'da dişiler, iki veya üç yumurta bırakırlar. 45 gün sonra yavrular yumurtadan çıkarlar. Çoğunlukla bir sincap türü olan susliks ile beslenir ve ayrıca diğer kemirgenleri, ağaçsansarlarını, tilkileri ve kuşlarıda tüketebilirler.

Yayılış

Güney doğu avrupa, batı ve orta asyada dağılım gösterirler. Göçmendirler. Kışı Hindistan, Çin ve Afrika'da geçirirler. Avrupa'da soyu tükenme tehlikesindedir. Daha önce yayılış alanlarından olan Macaristan ve Avusturya'nın büyük kısmında artık görülmemektedirler. Macaristan'da yuva yapan nüfus 70-80 çift kadardır. Küçük ormanları tercih ederler. Diğer kartallardan farklı olarak dağlar, büyük ormanlar ve ağaçsız bozkırlarda yaşayamazlar.

Tavşancıl (Hieraaetus fasciatus)

Tavşancıl (Hieraaetus fasciatus)

Tavşancıl (Hieraaetus fasciatus), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü.

Büyüklüğü 55-65 cm civarındadır. Uçuşta uzun kanatları, kuyruğu ve boynuyla büyük bir arı şahinine benzer. Kaya kartalından küçüktür. Beyaz gövde altı kanat altındaki geniş siyah şerit ve koyu renkli kuyruk ucu ile kontrast içindedir. Üstten beyaz sırtı belirir. Genci üstten kahverengi, alttan kestene kızılıdır. Süzülürken ve dönerek yükselirken kanatlarını düz tutar. Ayaklar ve gözler, sarıdır. Genellikle memeliler ve kuşları avlarlar.

Ana ötüşü melodik bir 'klui-klui-klui'dır. Ormanlık ve çoğunlukla kayalık dağalarda yaşar. Kışın daha açık arazilerde bulunur. Genellikle bir ağaç veya kayalıkta yaptığı yuvasına 1-3 yumurtayı bırakan yerleşik, üreyen bir kuştur.

Wahlberg Kartalı (Aquila wahlbergi)

Wahlberg Kartalı (Aquila wahlbergi)

Wahlberg kartalı (Aquila wahlbergi), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü. Boyu 55 - 60 cm kadardır. Kanat açıklığı 130 - 160 cm arasında değişir. Ortalama ağırlıkları erkeklerde 1,04 kg, dişilerde ise 1,3 kg'dir. Afrika'da, Sahra'nın güney bölgelerinde yaşarlar. Küçük memelileri, sürüngenleri ve kuşları avlarlar.

Yılan Kartalı (Circaetus gallicus)

Yılan Kartalı (Circaetus gallicus)

Yılan kartalı (Circaetus gallicus), atmacagiller (Accipitridae) familyasından orta büyüklükte bir kartal türü. Doğanlarlar, çaylaklar ve şahinler gibi gündüzcül bir kuştur.

Özellikleri

Tür, 63-68 cm boylarında ve 185-195 cm kanat açıklığındadır. 1,7-1,9 kg ağırlığındadırlar. Arazilerde, baskın olan beyaz alt kısımları ve grimsi-kahverengi olan üst taraflarıyla farkedilebilirler. Kuyrukta 3 ila 4 şerit bulunur. Baykuşa benzer yuvarlak başı, parlak sarı gözleri ve açık renk çizgili kanat altı banatlarıyla dikkat çekerler.

Yılan kartalları başarılı uçucudurlar ve diğer akrabalarına oranla havada daha çok zaman geçirirler. 500 metreye kadar yükselir ve süzülürler, avlanmalarını genelde bu şekildeyken, aşağı doğru keskin dalışlarla yaparlar.

Dağılımları

Eski dünya kuşlarındandır ve Akdeniz'den Rusya içelerine kadar olan Orta Asya, Asya, Pakistan, Hindistan ve bazı Endonezya adalarında yayılış gösterirler. Kuzeyde bulunanlar kışları sub-Afrika, kuzey ekvatora göç ederler. Orta Asya'da bulunanları ve uzak doğudakiler yerleşiktir.

Yaşam şekli

Açık ve ekili araziler, kıraç, taşlık çalılık bölgeler ve kurak bölgeler ve bayırlar yaşam alanlarıdır; ancak yuvalarını ağaçlara yaparlar.

Afrika Siyah Kartalı (Aquila verreauxii)

Afrika Siyah Kartalı (Aquila verreauxii)

Afrika siyah kartalı (Aquila verreauxii), atmacagiller (Accipitridae) familyasından bir kartal türü. Verreaux kartalı olarak da bilinir, büyük bir kartaldır. Boyu 75 - 95 cm arasında değişir. Ortalama erkek ağırlığı 3,7 kg'dır. Dişiler için bu 4,5 kg civarındadır. Kanat açıklıkları 2 m'yi geçer. Altın kartala oldukça benzer. Ana besini kır sıçanıdır. Bununla birlikte kemiriciler gibi küçük memeliler Gine tavukları ve (maymunlar) besinlerinin önemli bir bölümünü oluşturur. Afrika'daki Sahra Çölü'nün tropik iklime sahip bölgelerinde yaşar. Dişiler çiftleşmeden 45 gün sonra bir seferde 2 beyaz yumurta bırakır.